Krzysztof Kamiński 
Na skróty
Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 roku w Ołońcu na terenie dzisiejszej Rosji. Był nie tylko oficerem Wojska Polskiego, ale także członkiem Armii Krajowej i – bez wątpienia – jednym z najodważniejszych członków polskiego ruchu oporu. W 1940 roku dobrowolnie zgłosił się do akcji, która wymagała od niego wyjątkowej odwagi i determinacji…
Pilecki. Za obozowymi murami
Witold Pilecki trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz… na własne życzenie, co jest jednym z najbardziej niesamowitych aktów odwagi w historii II wojny światowej. W 1940 roku, jako członek polskiego ruchu oporu, zgłosił się do misji, której celem było zebranie informacji o warunkach panujących w obozie oraz organizacja ruchu oporu wewnątrz Auschwitz. Został aresztowany podczas łapanki w Warszawie i przewieziony do obozu.
Od momentu przybycia do obozu, natychmiast rozpoczął realizację swojej misji. Został więźniem numer 4859 i codziennie – tak jak dziesiątki tysięcy innych osadzonych przez Niemców – zmagał się z nieludzkimi warunkami, głodem, chorobami i brutalnością strażników. Mimo to pozostał w nim duch walki…
Pilecki szybko zorganizował w obozie tajną siatkę konspiracyjną, Związek Organizacji Wojskowej (ZOW), która miała na celu dostarczanie informacji o warunkach panujących w Auschwitz oraz przygotowanie więźniów do zbrojnego powstania. ZOW zbierał informacje o liczbie więźniów, warunkach sanitarnych, a także o okrutnych eksperymentach medycznych przeprowadzanych przez niemieckich zbrodniarzy. Dzięki pomocy członków ruchu oporu, rotmistrz wysyłał raporty na zewnątrz obozu, które następnie trafiały do dowództwa Armii Krajowej i aliantów.
Codzienność Pileckiego w Auschwitz była naznaczona ciągłym strachem przed dekonspiracją i śmiercią, ale również solidarnością i wsparciem ze strony innych więźniów. Organizacja dostarczała dodatkowe jedzenie i leki potrzebującym, a także pomagała w ucieczkach z obozu. W 1943 roku, po dwóch i pół roku spędzonych w Auschwitz, rotmistrz zorganizował swoją ucieczkę, aby osobiście dostarczyć aliantom szczegółowe raporty o sytuacji w obozie.
Jego raporty były pierwszymi świadectwami na temat Holokaustu, jakie trafiły do aliantów. Jak pisał w jednym ze swoich raportów: „W Auschwitz zetknąłem się z takimi aktami barbarzyństwa, że trudno było mi uwierzyć, iż człowiek może być zdolny do takiego zła.„
To był dopiero…początek
Po brawurowej ucieczce z Auschwitz w kwietniu 1943 roku, Witold Pilecki kontynuował swoją walkę z okupantem. Powrócił do Warszawy, gdzie natychmiast złożył raport swoim przełożonym w Armii Krajowej (AK), szczegółowo opisując warunki panujące w obozie i masowe zbrodnie popełniane przez nazistów.
Po powrocie do stolicy włączył się w działalność konspiracyjną. Brał udział w Powstaniu Warszawskim w 1944 roku jako dowódca oddziału, walcząc z oddziałami niemieckimi. Początkowo walczył jako zwykły strzelec w kompanii NSZ „Warszawianka”. Później dowodził jednym z oddziałów Zgrupowania „Chrobry” na Woli, w okolicach Towarowej, Miedzianej, Pańskiej, Żelaznej i Placu Starynkiewicza. Po klęsce powstania i kapitulacji Warszawy, Pilecki trafił do niemieckiej niewoli, skąd został wyzwolony przez aliantów w 1945 roku.
Po wojnie, Pilecki zdecydował się pozostać wierny rządowi polskiemu na uchodźstwie, który rezydował w Londynie. W 1946 roku wrócił do Polski, która znajdowała się pod komunistycznym reżimem, aby prowadzić działalność wywiadowczą. Zbierał informacje o sytuacji politycznej i gospodarczej kraju, starając się dokumentować nadużycia „nowej władzy”, mianowanej przez Moskwę. Niestety, jego działalność szybko zwróciła uwagę komunistycznej służb bezpieczeństwa.
W 1947 roku Pilecki został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa (UB). Podczas brutalnych przesłuchań był torturowany, jednak nie zdradził swoich współpracowników ani swoich misji. W 1948 roku został skazany na śmierć w pokazowym procesie, oskarżony o szpiegostwo na rzecz „imperialistycznych mocarstw” i działalność konspiracyjną. Egzekucja Pileckiego miała miejsce 25 maja 1948 roku w warszawskim więzieniu przy Rakowieckiej na Mokotowie.
Wykonał ją, strzałem w tył głowy Piotr Śmietański, zwany „Katem z Mokotowa”. Do dziś nie wiadomo, gdzie komunistyczni oprawcy pochowali ciało polskiego bohatera. Pozostaje to wciąż nieodgadniętą zagadką. Rotmistrz pozostawił żonę i osierocił dwoje dzieci. „Prababcia właściwie przez całe życie się łudziła, że może jej mąż jest gdzieś na Syberii (…). I to też znamienne, jak potraktowano rodzinę, bo to, że nie wydano zwłok, to jedno, jednak w ogóle nie powiedziano, co się stało… „wyjechał” i tyle” – mówił, w publikowanych przez Instytut Pileckiego wspomnieniach Krzysztof Kosior, prawnuk Witolda Pileckiego.
Jego heroiczna walka i poświęcenie przez lata były wymazywane z historii przez komunistyczne władze. Dopiero po upadku komunizmu w Polsce zaczęto przywracać pamięć o jego niezwykłych dokonaniach. W 1990 roku został pośmiertnie zrehabilitowany, a w 2006 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego – najwyższym odznaczeniem państwowym.
Rotmistrz Pilecki doczekał się międzynarodowego upamiętnienia
Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem został ustanowiony przez Parlament Europejski w 2019 roku. To nie tylko hołd dla rotmistrza Pileckiego, ale również dla wszystkich, którzy walczyli przeciwko nazizmowi, komunizmowi i innym formom totalitaryzmu. W uchwale Parlamentu Europejskiego z tego dnia podkreślono: „Druga wojna światowa, najstraszniejsza wojna w historii Europy, rozpoczęła się w wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow, gdzie dwa totalitarne reżimy podzieliły Europę na strefy wpływów.” Ten dzień ma przypominać o heroizmie tych, którzy walczyli z tyranią, oraz edukować młode pokolenia o zagrożeniach wynikających z totalitarnej ideologii.
Wspomnienie rotmistrza
Dla młodego pokolenia postać rotmistrza Pileckiego jest przykładem! Przykładem tego, jak ważne jest, by stawiać czoła niesprawiedliwości. Jak ważna jest obrona wartości, w tym wartości demokratycznych! Jego historia pokazuje, że odwaga i poświęcenie mogą zmienić bieg historii. To lekcja, która powinna być nieustannie przypominana, szczególnie w kontekście współczesnych zagrożeń. Jak napisał historyk Norman Davies: „Pilecki był jednym z najodważniejszych ludzi, jacy kiedykolwiek żyli, a jego historia zasługuje na to, by być znana na całym świecie.„
